روایت نقل‌ها و مثل‌ها به وقت چله‌شوی گیلانی‌ها
تاریخ انتشار: ۳۰ آذر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۶۶۷۳۲۳
به گزارش ایرنا، یلدا در اصل ریشه سریانی (زبانی منبعث از زبان آرامی که در شمال بین‌النهرین و غرب ایران رواج داشته است) دارد و به معنای میلاد و ولادت است. حال چرا این شب را یلدا نام نهادند؟ باید گفت در این جا ولادت و میلاد خورشید در پس شب طولانی شب چله مد نظر بوده است چون از فردای این شب، چله بزرگ که ۴۰ روز به طول می‌انجامد، شروع می شود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
برخی معتقدند برخلاف آنکه امروزه شب چله بعنوان یک جشن در بین ایرانیان مطرح است پیشینیان، شب پررمز و راز را مظهر سکوت و تاریکی مطلق و زائیده اهریمن می دانستند و با روشن کردن آتش و روشنایی بخشیدن به خانه ها سعی می کردند شب را بی آزار به صبح برساندند.
چله شو امیدی دوباره به زایش خورشید
کارشناس میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان گیلان در این رابطه به ایرنا گفت : تاریخ چله شو یا همان شب چله به ۲ بخش قبل و بعد از اسلام تقسیم می شود. ایرانیان باستان بیش از اینکه این شب را به جشن بنشینند خوف آن داشتند که در پس این شب طولانی نتوانند نظاره گر نور خورشید باشند.
سید مهدی میرصالحی افزود: در دوره اسلامی بود که شب یلدا یا چله شب به یک جشن شادی بخش تبدیل شد با این مضمون که طولانی ترین شب سال و نوید بخش روشنایی نور و خورشید خواهد بود.
او اضافه می کند: با توجه به اینکه درگذشته پیشه اکثر مردم گیلان دامداری، کشاورزی و صیادی بود و در این شب با به پایان رسیدن پائیز اولین روز زمستان آغاز می شد، مردم برای سپری کردن این شب طولانی با شنیدن نقل‌ها و مثل‌ها به انتظار سپیده صبح می نشستند.
مثل‌ها و چیستان‌هایی مانند آن چیست که شوندره کار داره، آماندره بار داره؟ (آن چیست که وقت رفتن کار دارد و هنگام بازگشت بار دارد؟)
نقل‌ها و داستان‌های حماسی و سرگرم کننده‌ای چون کل کچله، حسین کرد شبستری، امیر ارسلان نامدار، هزار و یک شب که از زبان مادربزرگ‌ها و پدربزرگ‌ها جاری می‌شد و نوه‌ها و فرزندان را بر جای میخکوب می‌کرد و خاتمه بخش آن شاهنامه خوانی و فال حافظ بود.
میر صالحی درخصوص شب‌چره یلدا (گیلانیان تنقلات پس از شام اصلی در شب چله را شب چره می گویند) می گوید : در گذشته که محصولات تازه کشاورزی و باغی در این ایام وجود نداشت اکثر مردم در شب چله خشکباری نظیر توت، خرما، کشمش، انجیر و آلبالوی خشک مصرف می‌کردند. در گیلان نیز سه محصول در این شب بیشتر مورد استفاده قرار می گرفت انار(که به دلیل پوست ضخیم آن در کاه و کلش قابل نگهداری بود)، هندوانه (در جَوَد نوعی آویز که با کُلُش بافته می شود نگهداری می شد) و انگور.
این کارشناس میراثی افزود: خوردن انگور و انار در این شب نماد شادمانی، جوانی و سرزندگی بود و علاوه بر این میوه های تازه و خشک، برنج، عدس و گندم برشته پای ثابت دورهمی های چله شوی گیلانیان بوده و هست. آن زمان خوردن پسته و آجیلی از این دست در گیلان معمول نبود و تخم کدو و نخود برشته، گردو و فندق (که درخت آن در گیلان می روید) نیز از دوره قاجار به بعد مرسوم شد.
او می افزاید: یکی از شیرینی‌هایی که در این شب مردم گیلان درست می‌کردند و در جشن خانوادگی چله شب می‌خوردند کاکا، نان لاکو، نان برنجی بود که گاه با اربا دوشاب و گردو مصرف می کردند تا در زمستان سرد، انرژی و نیرو بگیرند و چون این خوراکی‌ها طبع گرمی داشت موجب می شد تحمل سرما آسانتر شود.
باورهای مردم گیلان در چله شو
مردم گیلان مانند سایر ساکنان ایران زمین که برای هر رویداد باستانی افسانه‌های بومی مختص خود را دارند، باورها و حکایت‌های شنیدنی از یلدا روایت می کنند.
مسئول فرهنگی و ارتباطات میراث فرهنگی گیلان در این رابطه به خبرنگار ایرنا گفت:در باور عامه مردم گیلان اینگونه آمده است که به هنگام آفتاب یک قطره آب گرم از آسمان بر زمین می چکد تا زمین را گرم کند و بدان گرما ببخشد و نوید بخش آمدن بهار باشد.
منصور هادی پور با بیان اینکه چون پیشه اکثر مردم گیلان در گذشته، دامداری، کشاورزی و صیادی بود پیش بینی شرایط جوی برای آنها اهمیت بسیاری داشت، افزود:کشاورزان در این شب به کنار رودخانه رفته و به صدای آب گوش می دادند و اگر صدای آب بلند بودمی گفتند سال فراوانی و پر خیر و برکتی در پیش است و اگر شب چله همراه با برف و صدای رود پایین بود پیش بینی می کردند خشکسالی در پیش داشته باشند.
وی اظهار داشت: در بین صیادان گیلانی نیز رسم بر این بود اگر در این شب دریا به علت باراش باران مواج باشد سال خوبی برای صیادی نخواهند داشت و در غیر اینصورت پیش بینی می کردند سال پر خیر و برکتی داشته باشند؛ اما در بین فرهنگ مردم دامدار هوای برفی و بارانی شب چله به سال فراوانی و زایش گوسفندان تعبیر می شد و مساعد بودن شرایط آب و هوایی به معنای سال مرگ و میر رمه و گوسفندان بود که به اصطلاح به آن رمه میر سال می گفتند.
مسئول فرهنگی و ارتباطات میراث فرهنگی گیلان در مورد رسوم عیدی دادن به تازه عروس در شب چله نیز می گوید: این رسم که هنوز در بین مردم گیلان رایج است، خانواده داماد هدایایی برحسب سطح درآمد خود که شامل پارچه و یک تکه طلاست که به اصطلاح به آن خلعتی می گویند و میوه، شیرینی، آجیل را برای عروسی که به تازگی مراسم عقد خود را برگزار کرده بعنوان عیدی پیشکش می‌کنند.
هادی پور انواع بازی ها مانند گل یا پوچ، گردو بازی را از سرگرمی های متنوع مرسوم چله شو عنوان می کند.
وی گرفتن فال هندوانه را یکی دیگر از این سرگرمی ها عنوان می‌کند و می‌افزاید: در این شب دختران دم بخت فال هندوانه می گرفتند به این صورت که پوست هندوانه را به سه قسمت تقسیم کرده و به پشت سر خود می انداختند اگر ۲ و یا سه عدد از این پوست هندوانه‌ها برقسمت سبزی پوست قرار می گرفت آن سال سال گشایش بخت دختر جوان بود.
هادی پور در روایت بخش دیگری از این باورها می گوید: در باور عامه مردم شرق گیلان در شب چله پلنگی از جنگل بیرون می آید و به لحاظ همگنی با گربه سانان مغز گربه‌ای را می خورد و بهتر است کودکی در این شب بیرون نباشد و اگر این پلنگ نر باشد و مغز گربه‌ای جوان ا بخورد جوان می‌شود و اگر پلنگ ماده باشد و مغز گربه را بخورد باردار خواهد شد.
پاسداشت چله شو در ۱۵۰ اقامتگاه بومگردی گیلان
اما این آیین امسال در اماکن گردشگری و بوم گردی ها به منظور فراهم کردن فضایی برای اشتراک گذاری این سنت های بومی با سایر مردمان ایران زمین گسترده تر برگزار می شود چنانکه استاندار گیلان عصر سه شنبه با رونمایی از سفره چله شو از برگزاری ۱۵۰ جشن یلدایی گیلانی در اقامتگاه های بومگردی و سنتی و نیز تاسیسات گردشگری این استان خبر داد.اسدالله عباسی در این آئین که به مناسبت پاسداشت ثبت جهانی شب چله در فهرست میراث ناملموس چند ملیتی یونسکو در آستانه بلندترین شب سال در استانداری افزود: شب یلدا به عنوان میراث ناملموس ملت‌های ایران و افغانستان ثبت شد و به زودی طی روزهای آینده ثبت جهانی ماسوله را به عنوان یکی دیگر از میراث ملموس این خطه و ایران زمین خواهیم داشت.
مدیرکل امور مجلس سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کشور نیز در این آئین گفت: با توجه به برنامه های متنوعی که در راستای پاسداشت شب یلدا در کشور برگزار می‌شود استان گیلان هم این مراسم را با ظرفیت های بالای فرهنگی و تنوع قومیتی خود برگزار می کند.
جواد واحدی افزود: استان های شمالی بویژه استان گیلان ظرفیت آن را دارند که میزیان برگزاری جشن ها و آئین های برجسته کشوری باشد خطه ای که در حوزه ثبت میراث ملموس و ناملموس جهانی هم جایگاه بسیار خوبی در کشور دارد.
راز ماندگاری این جشن ها پس از سالیان متمادی مجاهدت گیلانیان علی الرغم فراز و نشیب‌های فراوان پایبندی به آئین‌ها و سنت‌ها بوده است و در این راستا تمام ظرفیت خود برای برگزاری باشکوه جشن‌هایی از این دست را بکار می بندند.
برچسب‌ها میراث ناملموس ایرنا یونسکومنبع: ایرنا
کلیدواژه: میراث ناملموس ایرنا یونسکو میراث ناملموس ایرنا یونسکو میراث فرهنگی مردم گیلان شب چله چله شو
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۶۶۷۳۲۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
صحنه‌هایی دردناک از وضعیت مردم پس از آتش‌سوزی گیلان | فیلم
چهارشنبه شب به دلیل عدم رعایت نکات ایمنی آتش سوزی گسترده‌ای در امامزاده ابراهیم شهرستان شفت استان گیلان اتفاق افتاد. تصاویری دردناک از وضعیت مردم پس از آتش‌سوزی در امامزاده ابراهیم شفت را ببینید. منبع: تسنیم
کد ویدیو دانلود فیلم اصلی
تداوم بارندگیها در کشور / دمای هوا در بعضی مناطق کاهش مییابد